Pierwsze rachunki już się piętrzą, a może samochód nie został jeszcze spłacony? Sytuacja robi się napięta – minęła już połowa miesiąca, a wypłata nadal nie wpłynęła na konto. Z tego poradnika dowiesz się, co możesz zrobić, jeśli Twój pracodawca nie płaci lub jeśli Twoje wynagrodzenie regularnie nie przychodzi na czas.
Pracodawca jest prawnie zobowiązany do terminowego wypłacania wynagrodzenia należnego pracownikowi. Wynagrodzenie miesięczne jest zasadniczo należne na koniec danego miesiąca. Innymi słowy, pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie najpóźniej pierwszego dnia następnego miesiąca. Czasami postanowienia dotyczące terminu płatności są inne. Różnice te mogą wynikać z umowy o pracę (niem. Arbeitsvertrag) lub zbiorowego układu pracy (niem. Tarifvertrag).
Do kiedy pracodawca musi wypłacić miesięczne wynagrodzenie?
Zgodnie z niemieckim kodeksem cywilnym (niem. Bürgerliches Gesetzbuch, w skrócie BGB) pracodawcy są zobowiązani do terminowego wypłacania wynagrodzeń. Ale co właściwie oznacza terminowość?
Po pierwsze, jako pracownik jesteś zobowiązany do wypełnienia swoich obowiązków z góry. Oznacza to, że musisz wykonać swoją pracę przed otrzymaniem wynagrodzenia. Płatności wynagrodzenia są z reguły ustalane na comiesięczne. Pracodawca musi wypłacić wynagrodzenie po zakończeniu danego miesiąca. Na przykład wynagrodzenie za maj jest oficjalnie należne od 1 czerwca.
Praktyka jest jednak często inna: Wiele firm przelewa wynagrodzenie już 25 dnia miesiąca. Umowy o pracę i układy zbiorowe natomiast często zawierają postanowienia, które dają pracodawcy więcej czasu. Na przykład, nierzadko przewidują one przelew wynagrodzenia do 15 dnia następnego miesiąca lub nawet do końca następnego miesiąca.
Co zrobić, kiedy pracodawca nie płaci?
Najważniejsze – zachowaj spokój. Jeśli Twój pracodawca zwykle płaci na czas, brak pensji może być spowodowany błędem lub niedopatrzeniem. Niemniej jednak nie musisz czekać bezczynnie, zwłaszcza jeśli masz zobowiązania płatnicze, które musisz wypełnić. Możesz podjąć kolejno następujące kroki:
- Krok 1: Zapytanie
Za wypłaty wynagrodzeń jest zazwyczaj odpowiedzialny dział HR lub dział księgowości, dlatego w pierwszej kolejności warto tam dopytać, gdzie podziewa się Twoja wypłata. Zwłaszcza jeśli wiesz od swoich kolegów, że ich wynagrodzenie zostało już wypłacone.
- Krok 2: Zwróć się do pracodawcy na piśmie o wypłatę wynagrodzenia
Jeśli zapytanie w dziale HR lub księgowości nie wniosło niczego nowego, a wypłata w dalszym ciągu nie wpłynęła, możesz wysłać do pracodawcy upomnienie poprzez wiadomość e-mail, chociaż lepszy będzie list polecony, który jest bardziej oficjalny i wiążący. Pisemne przypomnienie jest szczególnie ważne, jeśli termin płatności wynagrodzenia nie został ustalony w umowie. Wzór upomnienia znajdziesz w załączniku.
W piśmie ponaglającym musisz wyznaczyć pracodawcy termin, w którym oczekujesz zaległego wynagrodzenia lub bynajmniej odpowiedzi na pismo. Odpowiedni jest tutaj okres maksymalnie dwóch tygodni. Musisz jednak pamiętać, że – jeśli istnieje zbiorowy układ pracy – mogą istnieć okresy prekluzyjne, których należy przestrzegać.
- Krok 3: Drugie przypomnienie
Jeśli do końca tego okresu nie otrzymasz żadnych informacji, możesz wysłać kolejne przypomnienie (tym razem listem poleconym, odręcznie podpisanym i opatrzonym datą).
Jeśli krok 3 również zakończy się niepowodzeniem, powinieneś rozważyć zmianę pracy i/lub podjęcie kroków prawnych i zwrócenie się o pomoc do prawnika. Doradzi Ci oraz pomoże podjąć odpowiednie działania w celu wniesienia roszczeń do sądu.
- Krok 4: Odmowa wykonywania obowiązków
Jeśli pracodawca zalega z wypłatą wynagrodzenia, masz prawo do odmowy wykonywania swoich obowiązków. Powinieneś jednak najpierw poinformować pracodawcę, że w przypadku dalszego braku płatności skorzystasz z tego prawa.
Istnieje jednak kilka sytuacji, w których prawo to nie obowiązuje:
- zaległość w wypłacie wynagrodzenia jest stosunkowo niewielka (brak wynagrodzenia za 1 lub 2 miesiące),
- należy oczekiwać, że opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia jest tylko tymczasowe,
- pracodawca może ponieść nieproporcjonalnie wysoką szkodę w wyniku odmowy świadczenia pracy,
- Twoje roszczenie o wynagrodzenie jest zabezpieczone,
- roszczenia płacowe są roszczeniami związanymi z ogłoszoną upadłością firmy.
Jeżeli jednak słusznie odmówisz świadczenia pracy, pracodawca nie może sankcjonować takiego zachowania. W szczególności nie może rozwiązać z Tobą stosunku pracy z powodu odmowy wykonywania obowiązków. Jako pracownik możesz także domagać się za okres, w którym słusznie odmówiłeś pracy, takiego wynagrodzenia, jakbyś pracował.
- Krok 5: Podjęcie kroków prawnych
Masz również prawo do wniesienia sprawy o zaległe wynagrodzenie (wraz z odsetkami za zwłokę). Jeśli poniosłeś szkodę materialną, ponieważ pracodawca nie wypłacił Ci wynagrodzenia, masz również prawo do odszkodowania. Powinieneś zwrócić się o pomoc prawną w celu złożenia pozwu o zapłatę, ponieważ perspektywy sukcesu roszczenia o zapłatę zależą między innymi od sytuacji finansowej byłego pracodawcy. Jeśli wygrasz sprawę, może wykorzystać wyrok sądu pracy do wszczęcia środków egzekucyjnych przeciwko pracodawcy, np. poinstruować komornika lub zająć konto pracodawcy.
- Krok 6: Ubiegaj się o zasiłek dla bezrobotnych (niem. Arbeitslosengeld) lub świadczenie pieniężne z tytułu ogłoszenia upadłości przez pracodawcę (niem. Insolvenzgeld)
Nawet jeśli stosunek pracy trwa nadal, możesz być uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych, jeśli pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia (zasiłek dla bezrobotnych w ramach systemu wyrównawczego). Warunkiem koniecznym do uzyskania prawa do zasiłku dla bezrobotnych jest to, że jesteś bezrobotny, ponieważ skorzystałeś z prawa do odmowy wykonywania swoich obowiązków (patrz wyżej) lub kiedy nie jesteś już w stosunku pracy, bo pracodawca Cię zwolnił.
Często zdarza się również, że pracodawca przestaje wypłacać wynagrodzenia nie dlatego, że nie chce ich wypłacać, ale dlatego, że nie może ich wypłacać. W takiej sytuacji ogłasza on niewypłacalność, a Ty jako pracownik może być uprawniony do świadczenia z tytułu niewypłacalności na mocy prawa ubezpieczeń społecznych.
Prawo do świadczenia z tytułu niewypłacalności wymaga zaistnienia zdarzenia niewypłacalności (niem. Insolvenzereignis). Zdarzenia związane z niewypłacalnością to:
- Wszczęcie postępowania upadłościowego wobec majątku pracodawcy,
- Odrzucenie wniosku o ogłoszenie upadłości z powodu braku majątku oraz
- Całkowite zaprzestanie działalności gospodarczej.
Uwaga! Prawo do świadczenia pieniężnego z tytułu niewypłacalności obejmuje przysługujące Ci wynagrodzenie za ostatnie trzy miesiące przed jego wystąpieniemi. Roszczenia tego możesz dochodzić w urzędzie pracy, czyli Arbeitagentur.
- Krok 7: Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia, utrata zarobków i odprawa
Twoją najsilniejszą bronią w przypadku braku wypłaty wynagrodzenia jest nadzwyczajne rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia. Jeżeli pracodawca znacząco zalega z wypłatą wynagrodzenia, zarówno pod względem czasowym, jak i kwotowym, możesz zasadniczo rozwiązać stosunek pracy bez wypowiedzenia. Warunkiem wstępnym jest zazwyczaj bezskuteczne upomnienie. Krok ten musisz sobie jednak bardzo dobrze przemyśleć, bo może mieć również negatywne skutki. Mimo to nie powinieneś go wykluczać, ponieważ stwarzasz sobie tym możliwość natychmiastowego podjęcia zatrudnienia u innego pracodawcy.
Jeśli rozwiążesz stosunek pracy bez wypowiedzenia z powodu zaległości w wypłacie wynagrodzenia, masz również prawo domagać się odszkodowania od pracodawcy. Roszczenie o odszkodowanie obejmuje zazwyczaj rekompensatę za utracone wynagrodzenie do końca zwykłego okresu wypowiedzenia, a także wypłatę odprawy jako rekompensaty za utratę zatrudnienia.
ZAŁĄCZNIKI: