Pracując w Niemczech m.in. na umowie o pracę musisz odprowadzać podatki. Brzmi banalnie, jednak zagłębiając się w temat, możesz się nieco zatracić. Powodem są klasy podatkowe w Niemczech (niem. Lohnsteuerklassen). Czym się różnią? Do której klasy podatkowej należysz? Czy można zmienić klasę podatkową w Niemczech? Wyjaśniamy.
Przy każdej wypłacie pracodawca potrąca Ci podatek, który trafia do niemieckiego urzędu skarbowego (niem. Finanzamt). Jaka jest jego wysokość? To zależy od Twojej klasy podatkowej, czyli tzw. Steuerklasse. Tych w Niemczech jest aż sześć. Kluczowe w momencie przypisywania odpowiedniej dla Ciebie klasy są takie czynniki jak stan cywilny, stosunek pracy oraz, w przypadku małżeństw, wybrana kombinacja klas podatkowych. Małżonkowie mają bowiem prawo wyboru między poszczególnymi klasami podatku dochodowego, aby zoptymalizować opodatkowanie wspólnie obliczonego dochodu.
Klasa podatkowa 1 – Steuerklasse 1
Należąc do tej klasy podatkowej w Niemczech, odprowadzasz najwyższą wysokość podatku. Kto kwalifikuje się do tej klasy?
- single
- zamężni
- wdowcy i wdowy (po upływie roku od śmierci partnera)
- rozwodnicy
- bezdzietni
Ponadto nie możesz spełniać wymagań dla klasy podatkowej 3 lub 4. Klasa podatkowa 1 jest również przyznawana osobom, których partner mieszka za granicą lub w przypadku kiedy małżonkowie żyją oddzielnie w różnych gospodarstwach domowych na terenie Niemiec.
Klasa podatkowa 2 – Steuerklasse 2
Jeśli jesteś rodzicem samotnie wychowującym dziecko, klasa podatkowa 2 jest zarezerwowana dla Ciebie. Ściśle rzecz ujmując, rodzice samotnie wychowujący dzieci należą do klasy podatkowej 1, ponieważ są uważani za singli. Państwo niemieckie chcąc pomóc takim osobom, przyznaje im klasę podatkową 2, aby mogli skorzystać z udogodnień w postaci ulgi podatkowej dla osób samotnie wychowujących dzieci.
Warunkiem podstawowym dla klasy podatkowej 2 jest jednak to, że w gospodarstwie domowym mieszka co najmniej jedno małoletnie dziecko, na które pobierany jest zasiłek rodzinny (niem. Kindergeld) lub ulga na dziecko (niem. Kinderfreibetrag). Ponadto w tym samym gospodarstwie domowym nie może mieszkać żadna inna dorosła osoba, która mogłaby również pełnić funkcję opiekuna prawnego.
Klasa podatkowa 3 – Steuerklasse 3
Jeśli jesteś osobą żyjącą w związku małżeńskim, a współmałżonek ma znacznie niższe dochody, lub nie ma ich wcale, wówczas przewidziana jest dla Ciebie klasa podatkowa 3 – ale tylko w połączeniu z klasą podatkową 5 dla pracującego współmałżonka. W klasie podatkowej 3 odprowadzisz najmniej podatku. Innymi słowy w portfelu zostanie więcej netto z brutto.
Prawo do klasy podatkowej 3 oprócz małżeństw, mają również:
- osoby, które żyją w zarejestrowanym związku partnerskim,
- wdowy i wdowcy (w roku śmierci współmałżonka + w roku następnym),
- osoby, których małżeństwo zostało rozwiązane – pod warunkiem że oboje małżonkowie podlegali nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w roku kalendarzowym rozwiązania małżeństwa i nie mieszkali oddzielnie. Podobnie jak w przypadku śmierci współmałżonka, klasa podatkowa 3 będzie mogła obowiązywać jedynie w roku, w którym nastąpił rozwód.
- współmałżonek/partner jeśli wybrał klasę podatkową 5, ponieważ zarabia mniej, lub nie pracuje wcale.
Klasa podatkowa 4 – Steuerklasse 4
Jeśli Ty i współmałżonek/partner zarabiacie na tym samym poziomie, powinniście oboje wybrać klasę podatkową 4. Jest ona właśnie przeznaczona dla małżeństw o takich samych dochodach (np. oboje zarabiacie ok. 35.000 euro rocznie). Warunki? Oboje musicie mieć nieograniczony obowiązek podatkowy i nie możecie być w trwałej separacji.
Po zawarciu związku małżeńskiego urząd skarbowy automatycznie przypisuje kombinację klasy podatkowej 4 i 4. Jeśli chcesz jednak wybrać inną kombinację (np. na klasy 3 i 5), musisz dokonać aktywnej zmiany.
Działa to również w drugą stronę. Od 1 stycznia 2009 roku małżonkowie, których dochody się wyrównały, a wcześniej wybrali kombinację klas podatkowych 3 i 5, mogą złożyć wniosek do urzędu skarbowego o zmianę na klasy podatkowej 4 i 4 “mit Faktor” – czyli ze współczynnikiem. Współczynnik ten oznacza, że urząd skarbowy uwzględnia korzyść z podziału już w trakcie roku, a co za tym idzie, oblicza już na początku przewidywane roczne zobowiązanie podatkowe danej pary. Kwota ta jest następnie dzielona przez dwanaście i potrącana co miesiąc jako podatek dochodowy. Pozwala to w dużej mierze uniknąć niedopłaty podatku.
Klasa podatkowa 5 – Steuerklasse 5
Możesz wybrać klasę podatkową 5 tylko w przypadku, kiedy Twój współmałżonek/partner wybrał dla siebie klasę podatkową 3.
Jeśli zdecydujesz się na klasę podatkową 5, zostaniesz opodatkowany od pierwszego euro, a Twój dochód netto znacznie spadnie. Wynika to z faktu, że kwoty wolne od podatku, do których faktycznie masz prawo, są przekazywane partnerowi będącemu na klasie 3. Polega to na tym, że podstawowa kwota wolna od podatku wynosząca w 2023 roku 10 908 euro, zostanie dwukrotnie dodana do dochodu w klasie podatkowej 3. Oznacza to, że wynagrodzenie w klasie 5 jest opodatkowane w wyższym stopniu niż wynagrodzenie w klasie 3, ale ogólnie pary korzystają finansowo z niskich odliczeń w klasie podatkowej 3, jeśli dochody pary są bardzo różne.
Klasa podatkowa 6 – Steuerklasse 6
Klasa podatkowa 6 ma zastosowanie do wszystkich pracowników, jeśli otrzymują wynagrodzenie z więcej niż jednej pracy – tzn. jeśli mają kilku pracodawców.
Jeśli masz zatem więcej niż jednego pracodawcę, wówczas wynagrodzenie z każdej dodatkowej pracy, (oprócz tej głównej) będzie podlegało opodatkowaniu na klasie podatkowej 6. Na przykład, jeśli masz główną pracę i pracę w niepełnym wymiarze godzin, główna praca będzie na klasie podatkowej 1, 2, 3, 4 lub 5, a praca w niepełnym wymiarze godzin będzie automatycznie na klasie 6.
Klasa ta jest też jedyną klasą podatkową, w której stan cywilny nie ma znaczenia.